Türkiye’de Avokado Yetişir mi?

Günlük hayatta iletişim halinde olduğum insanların yorumlarından ve internet forumlarındaki avokado ile ilgili karşıma çıkan yorumlardan, büyük çoğunluğumuzun ülkemizde avokado yetiştiğinden haberi olmadığını görüyorum. Yerli avokadonun yılmaz bir savunucusu olarak, referans olması açısından, bu konuda yazı yazmamın boynumun borcu olduğunu düşündüm. Belki bu yazı ilk yazmam gereken yazılardan biriydi!

Aslında birçok yazımda avokado bahçemizden bahsettiğim için dolaylı olarak bu soruya cevap vermiş oluyorum. Net olarak cevaplamak gerekirse, “Evet! Avokado Türkiye’de yetişiyor”. Ülkemizde ilk avokado yetiştiren ailelerden olarak, 2 nesildir bizim bahçelerimizde avokado yetişmektedir. İnşallah 3. nesil olarak benimle bahçelerimizde avokado yetiştiriciliği devam edecek. Bahçelerimizde yetişen bir ürün olmasından öte, avokado benim hobim, işte bu yüzden ülkemizde avokado hakkındaki yanlış bilgileri biraz olsun düzeltmek istiyorum; 

 

Avokado Meyve mi Sebze mi?

Avokado hakkında en çok önyargıya sahip olunan meyvelerden biri. Siz de bir düşünün? Çünkü meyve deyince birbirinden leziz şeftali, kiraz, elma, muz, vb. aklımıza geliyor. Avokado özellikle salatalara katıldığı ya da tuzlu tüketildiği için meyve olmadığı düşünülüyor.

Peki meyvenin tanımı nedir? “Meyve ya da yemiş, çiçeğin dişi organının, döllenme sonucunda farklılaşıp, yumurtalığın gelişmesiyle meydana gelen ve tohumları taşıyan organa denir.” Avokadonun da çekirdeği olduğu ve o çekirdeğinden de yeni ağaçlar büyütülebileceği için avokado kesinlikle bir meyvedir : )

 

Avokadonun Anavatanı Neresi? Türkiye’de Avokado Nerelerde Yetişir?

Avokado’nun Türkiye’de de yetiştiğini yazının başında belirttim. Elbette, kolayca tahmin edebileceğiniz gibi avokadonun anavatanı Türkiye değildir. Öyle olsaydı avokadoya bu kadar yabancı olmazdık zaten. Avokadonun anavatanı Meksika’dır.

Dünyada 5 kıtada, 50’ye yakın ülkede yetişmektedir. Ancak yetiştirme alanı sınırlıdır. Narenciyenin yetiştiği bölgeler avokado için de elverişli olmakla birlikte soğuğa narenciyeden daha hassastır. Avokado dona çok dayanıksız bir ağaç olduğundan tropikal ve subtropikal alanlarda yetişebilir.

Avokado, Türkiye’de 1970li yıllarda yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu arada dedemin de çiftçilikteki vizyonunu yeri gelmişken vurgulamak isterim. Bahçemizde oldukça yaşlı avokado ağaçlarımız da yaşamaktadır. Bunlardan bir kısmını, dedem 1973 yılında ekmiş.

Dünya üretimine göre, ülkemizdeki avokado üretimi çok düşüktür. 1 milyon tonun üstünde üretimiyle avokado Meksika mutfağının vazgeçilmezi olurken, bu rakam Türkiye’de yıllık 1000 tondur. Ülkemizdeki üretiminin nerdeyse tamamı Antalya ve Mersin illerinden sağlanmaktadır. Bu üretimin, yaklaşık yüzde 70’i Ailemin Bahçesi’nin de bulunduğu Alanya’da yapılmaktadır. (Kaynak) 

Avokado yetiştiriciliğine geç başlamamızın  aslında bir avantajı da vardır. Dünyada yaygın olarak avokado yetiştiriciliği yapılan bölgelerde ürüne ve ağaca zarar veren birçok hastalık görülebiliyorken, ülkemizde çok şükür ki şu an için avokado hastalıkları görülmüyorlar. Açık havada doğal olarak yetiştirilen avokadolar aslında yiyebileceğiniz en doğal meyvelerdendir.

 

Türkiye’de Avokado Konusunda Yetkili Bir Kurum Var mı?

Ülkemizde Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) yetkili kamu kurumu olarak Avokado yetiştiriciliği ve çeşitlerinin ülkemize adaptasyonu konusunda yıllardır çalışmalar yapmaktadır. Bugüne kadar toplamda 42 çeşit denenmiş ve ‘Bacon’, ‘Fuerte’, ‘Hass’, ‘Zutano’ ve ‘Ettinger’ çeşitlerinin ülkemizde ticari olarak üretilmesine karar verilmiştir. Son yıllarda bu türlere, Pinkerton ve Wurtz çeşitleri de eklenmiştir. (Kaynak)

Ettinger dışındaki bu çeşitlerin hepsi Dünya’da avokadonun başkenti olarak bilinen Kaliforniya’da yetişmektedir. BATEM, Türkiye’deki avokado çalışmalarına da Kaliforniya’dan getirilen avokadolar ile başlamıştır. Kaliforniya üretiminin %80’i Hass çeşididir. Benim de favorilerimden olan hass en lezzetli avokado çeşitlerinden biridir. Ülkemizde ise Fuerte çeşidine, daha büyük, daha yağlı ve hava şartlarına daha dayanıklı olmasından dolayı, diğer türlere göre daha fazla önem verilmektedir. Hass dışının pütürlü olması ve olgunlaştığında kararması sebebi ile en kolay ayırt edilebilen çeşittir. Yukarıda saydığım diğer çeşitlerden hiçbiri olgunlaştığında kararmamaktadır, bu yüzden, avokadonun yeşil ve siyah olmak üzere 2 türünün olduğu gibi bir yanlış algı da bulunmaktadır. Avokado çeşitleri ile ilgili detaylı yazıma buradan ulaşabilirsiniz.

 

Yerli Avokadoların Tadı Kötü mü?

Avokado için başka bir yanlış bilgi de yerli avokadoların tadının kötü olması. Çeşit çeşit avokado var, bazıları çok lezzetli, bazıları daha az. Her çeşidin de bir mevsimi var. Aslında biz bahçemizden avokadoyu Ağustos sonu gibi yemeye başlıyoruz. Yine de, yerli avokado zamanı Eylül – Haziran arası diye düşünebiliriz. Yazın satılan avokadoların hemen hemen hepsi ithal avokadodur.  Avokado çeşitleri ile ilgili detaylı yazımda türlerin mevsimselliklerine ilişkin bilgileri de bulabilirsiniz. İlgili yazıma buradan ulaşabilirsiniz.

Son olarak avokadoya yapılan en büyük haksızlıklardan biri avokadonun sert yenmeye çalışılmasıdır. Avokado klimakterik olan bir meyvedir. Yani muz ve kivi gibi koparıldıktan sonra olgunlaşmaya devam eder. Avokadonun nasıl olgunlaştırılacağı, yemeğe hazır hale getirilebileceği ile ilgili yazıma buradan ulaşabilirsiniz.

Avokadoyu daha yakından tanımak ister misiniz? : )

 

Hoşçakalın.