Avokadoyu Tanıyalım!

Avokadoya dair biraz kavramsal, biraz rakamsal veriler. Ben araştırırken çok keyif aldım, sizin de keyifle okumanız dileğiyle : )

Avokadonun ne çok ismi varmış!

Kimileri şekline, kimileri içeriğine, kimileri de sanıyorum hayal gücüne göre çeşitli isimler vermiş avokadoya. Avokadonun isimlerinden bir tanesi “timsah armudu”dur. Türkiye’de bazı kesimlerde “Amerikan armudu” olarak da adlandırılır. Doğal ortamında yerli halkın önemli bir besin kaynağını oluşturduğundan diye düşünüyorum “fakirin tereyağı” olarak da isimlendirilir. Hindistan’ın bir kısım bölgelerinde ise bu meyve “tereyağı meyvesi” olarak bilinir. %15’ini sağlıklı yağların oluşturduğu, kalorisinin %75’inin bu yağlardan geldiği bir meyve için çok da yanlış isimler değil doğrusu! Armuda olan benzerliği de tamam ama timsah nereden geldi hiç anlayamadım, belki de Hass avokadonun pütürlü yüzeyi ve Amerika’da en çok bu çeşidin tüketilmesinden olabilir. : )

Avokado nerelerde yetişiyor?

Avokado don olayına karşı çok duyarlı olduğundan, dünyada tropikal, subtropikal ve Akdeniz ikliminin hakim olduğu 5 kıtada 50’ye yakın ülkede yetiştirilmektedir. Biz de bu şanslı ülkelerden biriyiz. : )

Avokadonun vatanı Meksika’daki “Puebla” eyaletidir. Avokadonun ilk keşfedilişinin M.Ö. 10.000 yılına dayandığı tahmin edilmektedir. Avokadonun yolculuğu 16. yy. sonuna doğru Filipinler’e, 1750 yılında Endonezya’ya, 1830 – 1840 yılları arasında Singapur’a, 1833’de Florida’ya, 1871’de Kaliforniya’ya, 1892 yılında Hindistan’a, 1825’ de Hawaii’ye ve 1910’lu yıllara doğru devam etmiştir.

Günümüzde dünyada avokado üretiminin %80’i Meksika, Şili, Peru, Dominik Cumhuriyeti, Kenya ve Güney Afrika’da yapılır. Tabi bu ülkeler arasından Meksika üretimde başı çekmektedir. Bunun yanı sıra Fallbrook-Kaliforniya gibi şehirler “Dünya’nın Avokado Başkenti” olarak adlandırılır. Hatta bu şehirlerde her yıl avokado festivalleri düzenlenir. Bu sene 30. Kaliforniya Avokado Festival’i 7-9 Ekim tarihleri arasında düzenlendi. 30.’yu kaçırdık 31.’ye gitmek nasip olur umarım. Bir avokado tutkunu olarak mutlaka bu festivale katılmam lazım : )

 

Türkiye’de avokado üretimi ne durumda?

Ülkemizde ilk avokado yetiştiriciliğine FAO(Gıda ve Tarım Örgütünün) aracılığıyla 1970’li yılların başında başlanmıştır. Kaliforniya eyaletinden deneme amaçlı avokado fideleri getirtilmiştir. Dalaman’dan Muğla’ya, İskenderun’dan Hatay’a kadar olan Ege ve Akdeniz sahil şeridinde ilk denemeler yapılmıştır.

Türkiye’de 1989-2004 yılları arasında 42 çeşit avokado denenmiş ve bunlardan 5’inin Akdeniz iklimine adapte olduğu anlaşılmıştır. Vatanımızı seven avokado türleri “Zutano” , “Ettinger”, “Fuerte”, “Hass” ve “Bacon”dır. Aslında bu türlerden Ettinger dışındakiler Kaliforniya’da da aktif olarak yetiştirilmektedir, özellikle de Hass. Ettinger İsrail orijinli bir avokadodur. Daha detaylı bilgi edinmek için Bahçemizde Yetişen Avokado Türleri yazısına bir göz atabilirsiniz. Son senelerde ülkemizde “Pinketon” ve “Wurtz” çeşitleri için de yetiştirme çalışmaları yapılmaktadır. Biz de 40 yıllık ağaçlarımızın olduğu bahçemize mutlaka bu çeşitlerden ekeceğiz : )

Türkiye’de avokado üretiminin yaklaşık %70’i Antalya, özellikle Alanya ve Gazipaşa ilçelerinde yapılmaktadır. Üretimde 2. sırada ise Mersin gelmektedir.

Memleketimin de bu konudaki önemine değinmeden geçemeyeceğim : ) Alanya’da kayıtlı 10 bin civarında ağaç var. 524 dekar alanda Türkiye üretiminin yüzde 70’ini karşılıyor. Alanya’da yaklaşık 1500 üretici ticari olarak avokado üretimi gerçekleştiriyor.

 

Avokado ticaretinde kimler söz sahibi?

Meksika’da 1997’den itibaren her yıl artan rakamlarla ABD’ye avokado ihracatı yapılmaktadır.

Türkiye’ye yakın ülkeler içerisinde de İspanya ve İsrail son yıllarda büyük üretim artışı kaydetmiştir. İsrail’de yılda ortalama 60 bin ton, İspanya’da ise 70 bin ton civarında avokado yetiştirilip ve ihraç ediliyor.

AB ülkelerine, İsrail dışında yapılan ithalatın süresi 9 ile 24 gün sürmektedir. İsrail’den ise 3 gün sürmektedir. Bu yolculuk sırasında meyvelerin korunması için nasıl bir işlem uygulanıyor, bunu da sorgulamakta fayda var diye düşünüyorum.

İlginçtir ki, Hollanda hiç avokado üretmemesine rağmen, avokadoyu tekrar ihraç ederek, avokado ihracatında söz sahibi konumdadır. Sırasıyla Fransa, Belçika ve Almanya da Hollanda’yı izleyerek avokado ihracatında lokomotif konumundadır.

 

Avokadoyu en çok hangi ülkeler tüketiyor? 

Avokado en çok Avrupa’da ve Amerika’da rağbet görmektedir. Avrupa’da avokado tüketiminde sırasıyla Fransa, Hollanda, İngiltere, Almanya ve İspanya başı çekmektedir.

Avokado gıda ve içerdiği yağdan dolayı kozmetik endüstrisinde kullanılır. Avrupa’da avokado yağına en çok ilgi İtalya ve Fransa’dan gelmektedir. Avrupalılar kendilerine nasıl bakacaklarını iyi biliyorlar : )

 

Hoşçakalın.